Proefstation op Timmerdorp 2022

En een bron van wijsheid voor een duimlolly recept

Vijfentwintig jaar na mijn eerste lollyproject (It Sucks, 1997) maak ik weer lolly’s, nu vanuit Proefstation, uiteraard geïnspireerd door het verhaal van Elles Kiers maar ook door een oud verhaal over de bron der wijsheid. Dit verslag gaat over het verblijf van Proefstation op Timmerdorp 2022, dat dit jaar wederom plaats vond bij AOC Terra op het suikerunieterrein in Groningen. Verderop vind je het recept voor de lolly’s en nog wat foto’s.

Maar waarom nu toch je eigen duim gebruiken als vorm voor een lolly? De vraag voert ons naar een oud Keltisch verhaal over een ‘zalm der wijsheid’ en een kok die ooit haar duim in een reflex in haar mond stak nadat er een spat heet vet op was terecht gekomen. Hier een poging om het verhaal met je te delen:

‘Er was eens in wat we nu kennen als Ierland een waterbron die zich langzaam vulde, de aarde bevochtigde, overstroomde en een rivier vormde richting de oceaan. Zeven hazelaars kwamen te groeien om de bron. Op een dag zwom een zalm naar de bron om eitjes te gaan leggen en moe en hongerig als ze was at ze van iedere hazelaar een hazelnoot en kreeg hierdoor alle wijsheid van de wereld. Dit zegde zich voort en een visser ving de zalm voor de koning. De kok van de koning bereidde de zalm en kreeg tijdens het bakken een grote spat vet op haar duim. Uit een reflex stak ze de duim in haar mond om de pijn te sussen en merkte onmiddellijk dat ze wijzer werd. De koning beval haar de hele zalm op te eten en zag dat inderdaad de kok nu alle wijsheid in de wereld kende. In de daarop volgende jaren maakte de kokkin lollies van de afdruk van haar duim om zo haar kennis met de wereld te delen en na jaren hard werken was ze uiteindelijk op en leeg. Alle kennis was overgedragen aan de eters.’

Was het de aarde die de kennis bevatte en door de bron werd opgenomen? Bevat rivierklei sporen van kennis? Als je je duim afdrukt in klei komt er dan ook DNA mee? Als Terra de naam is voor aarde en lolly’s zijn gemaakt van suiker was het dan toeval dat er zoveel kennis werd gedeeld de afgelopen week? Of was dat echt omdat we bij Terra te gast waren, er rivierklei werd gebruikt om duimen af te drukken en er suiker van het omliggende land werd gebruikt om lolly’s te maken? Wat zuigen baby’s uit hun duim? Is alle kennis al in je maar moet je op je duim zuigen om het te begrijpen?

Tijdens Timmerdorp 2020 ontdekten we in ieder geval dat:

Geduld een schone zaak is of eigenlijk een vorm van wijsheid
De bron der wijsheid kwetsbaar is en iets anders is dan een bron van wijsheid. Het zit dus in de details.
Dat rivierklei (als het niet te nat is) en gips een goed begin vormen voor de uiteindelijk mal van latex.
Dat Fransen niet uit hun duim maar uit hun wijsvinger zuigen
Vlierbessengelei naar een recept van Elles een lekkere toevoeging is maar pigment toevoegen van dezelfde vlierbessen eigenlijk mooier is en bijna net zo lekker.
De nieuwe suikerthermometer het goed deed maar dat het eigen oog een betere meting kan doen voor de kleur van de lolly’s.

Uiteindelijk hebben we ook vier duim- en een vingerlolly weten te maken. Samen vormen zij een eigenaardige handvol lolly’s.

Probeer het zelf nog eens en volg onderstaande aanwijzingen:

Pak rivierklei, maak het soepel en boetseer het met veel liefde om je duim. Met een stomp mes een inkeping in de klei maken zodat je je duim er voorzichtig uit kunt halen zonder de afdruk van je duim teveel te bewegen. Daarna inkeping weer dicht doen en de homp klei met het gat in een WC rol zetten zodat je gips kunt gaan maken om erin te gieten. Gips erin, wel gips maken dat zo dun is dat het mooi giet en geen luchtbel maakt onderin de mal, en daarna dus echt even wachten zodat het goed hard wordt. Daarna de klei verwijderen en die weer terugdoen waar je het vandaan hebt. De uitgeharde gipsen duim lekker voorzien van meerdere lagen latex. Eerst een dunne laag vloeibaar latex, daarna laag na laag met dikkere latex de mal in wording steeds dikker maken. En dus steeds weer uren wachten. Morgen is ie wel klaar.

Als lollystokje: kartonnen rietje of gebruikte ijscostokje of minibalkje, afhankelijk van formaat duim.

Ingrediënten: 60 ml water, twee lepels glucosestroop, 50 ml vloeibare glucosestroop (of geleisuiker), 230 gr kristalsuiker (eventueel later toe te voegen: vlierbessengelei of vlierbessenpigment)

Materialen: steelpannetje (met schenktuit), houten lepel, suikerthermometer, duim-mal, lollystokje, bak water

Verwarm het geheel zonder roeren tot 110 graden en daarna verder tot max 170 graden!! 170 graden. 170 graden is dicht in de buurt van de temperatuur waarbij papier (cellulose) spontaan in brand kan vliegen, dat geldt dus voor zelfs voor je lollystokje. Even niet op letten is dus helemaal niet verstandig. Liever 166 graden dan voorbij de 170 dus want je eet de lolly toch binnenkort op. Afkoelen is dus ook heel belangrijk. Zorg voor bluswater, zorg voor frisse lucht, zorg voor rondlopende huisdieren en geen afleiding van je telefoon dus.

Weetje: tijdens Timmerdorp 2022 gebruikten we een hoeveelheid suiker die overeen komt met ongeveer zevenentwintig suikerbieten die groeiden op ongeveer zo’n drie vierkante meter landbouwgrond ergens in Noord-Nederland. Zonder boeren, koks, kunstenaars en al die anderen kom je nergens!